Rối loạn giấc ngủ, triệu chứng và nguyên nhân

Rối loạn giấc ngủ là một tình trạng phổ biến, song vẫn có nhiều người chưa biết cách nhận biết các dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ cũng như những nguyên nhân có thể gây ra chứng rối loạn giấc ngủ. Rối loạn giấc ngủ để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Vì thế, ngay từ ban đầu, tìm hiểu về rối loạn giấc ngủ sẽ giúp bạn ngăn ngừa khả năng mắc phải chứng bệnh vô cùng phiền toái này.

Theo nhịp sinh học bình thường, mỗi ngày chúng ta sẽ trải qua một giấc ngủ dài trung bình từ 06 – 08 tiếng vào buổi đêm. Đây là thời điểm rất quan trọng để cơ thể được phục hồi sau quá trình hoạt động liên tục từ 16 – 18 tiếng đồng hồ, là thời điểm vàng để cơ thể tiến hành các hoạt động trao đổi chất, tăng sinh các loại hormone cần thiết, tạo ra các tế bào mới, tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể. Các chức năng lọc chất thải, bài tiết độc tố cũng được các cơ quan trong cơ thể thực hiện tốt hơn. Vì thế, một giấc ngủ chất lượng có ý nghĩa rất lớn với sức khỏe của chúng ta.

1. Triệu chứng rối loạn giấc ngủ

Để nhận biết rối loạn giấc ngủ, tất nhiên cần phải đánh giá chất lượng giấc ngủ của bạn. Rối loạn giấc ngủ là tình trạng ngủ không sâu giấc, giấc ngủ chập chờn, khó đi vào giấc ngủ. Người mắc rối loạn giấc ngủ còn có thể tỉnh giấc vào ban đêm hoặc thức dậy rất sớm, so với bình thường. Hoặc cho dù bạn ngủ nhiều tiếng mỗi đêm nhưng khi tỉnh dậy thấy mệt mỏi, thèm ngủ thì đó vẫn là biểu hiện của rối loạn giấc ngủ.

Rối loạn giấc ngủ là một tình trạng mà các khía cạnh của giấc ngủ bị ảnh hưởng, gây khó khăn trong việc ngủ đủ và/hoặc có chất lượng giấc ngủ kém. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp trong rối loạn giấc ngủ:

• Khó ngủ (Insomnia): Khó khăn trong việc bắt đầu giấc ngủ ban đầu hoặc duy trì giấc ngủ suốt đêm. Người bị insomnia có thể mất nhiều thời gian để thức dậy hoặc thường xuyên tỉnh dậy giữa giấc ngủ và không thể tiếp tục ngủ.
• Giấc ngủ không đủ (Sleep deprivation): Cảm giác thiếu ngủ và mệt mỏi sau khi thức dậy. Người bị sleep deprivation có thể không đủ thời gian ngủ để phục hồi và cảm thấy không được nghỉ ngơi.
• Giấc ngủ không sâu (Sleep fragmentation): Giấc ngủ bị gián đoạn và không liên tục. Người bị sleep fragmentation có thể trải qua nhiều giấc ngủ nhẹ, tỉnh giấc nhiều lần trong đêm và không đạt được giai đoạn giấc ngủ sâu và phục hồi.
• Rối loạn hành vi trong giấc ngủ (Parasomnia): Bao gồm các hành vi không bình thường xảy ra trong giấc ngủ như nói chuyện, đi lại trong khi ngủ, đánh nhau, hôn mê, hoặc ác mộng.
• Chóng mặt khi thức dậy (Sleep-related hypopnea): Cảm giác hoa mắt, chóng mặt và khó khăn trong việc tỉnh dậy sau khi ngủ.
• Rối loạn giấc ngủ giai đoạn REM (REM sleep behavior disorder): Trạng thái trong đó các cơ bắp không bị tê liệt như bình thường trong giai đoạn REM, dẫn đến việc thực hiện hành động vận động, nói chuyện hoặc kịch động trong giấc ngủ.

Bạn đang thắc mắc về REM, đây là một chu kỳ giấc ngủ của con người. Đọc bài viết dưới đây để biết thêm chi tiết:

Chu kỳ giấc ngủ: Bạn biết gì chu kỳ giấc ngủ NREM và REM?

Từ vấn đề giấc ngủ, biểu hiện bên ngoài của người mắc chứng rối loạn giấc ngủ là vẻ ngoài xanh xao, mắt sâu, có quầng thâm, đôi mắt mệt mỏi, dáng đi ủ rũ, ít nói cười, kém minh mẫn, hay quên, dễ mất tập trung, tinh thần mất đi sự lạc quan, hứng khởi.

2. Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ

2.1. Rối loạn giấc ngủ vì các nguyên nhân nội sinh

Chứng thiếu máu não và gốc tự do

Chứng thiếu máu não và gốc tự do là hai vấn đề sức khỏe liên quan đến chức năng não và tình trạng cân bằng hóa chất trong cơ thể.

• Chứng thiếu máu não (Cerebral ischemia): Đây là tình trạng mà não không nhận được đủ lượng máu và dưỡng chất cần thiết để hoạt động một cách bình thường. Nguyên nhân của chứng này có thể là do tắc nghẽn mạch máu não (như đột quỵ), co thắt mạch máu, hoặc suy tim. Triệu chứng thường gặp bao gồm đau đầu, mất trí nhớ, khó tập trung, chóng mặt và rối loạn cân bằng.
• Gốc tự do (Free radicals): Gốc tự do là những phân tử không ổn định và có khả năng gây hại cho các tế bào trong cơ thể. Chúng được tạo ra trong quá trình chuyển hóa tự nhiên và cũng có thể được tạo ra do các yếu tố bên ngoài như ánh sáng mặt trời, khói thuốc, ô nhiễm môi trường và căng thẳng. Khi gốc tự do tích tụ quá nhiều trong cơ thể, chúng có thể gây ra sự tổn thương cho các tế bào, gây viêm nhiễm và gây hại cho mạch máu và các cơ quan quan trọng.

Theo nhiều nghiên cứu, chứng thiếu máu não là nguyên nhân hàng đầu gây ra mất ngủ và các chứng rối loạn giấc ngủ khác. Ngoài ra, sự tấn công của các gốc tự do, kẻ thù hàng đầu với sức khỏe cũng là một trong những nguyên nhân gây ra rối loạn giấc ngủ.

Hormone

Thay đổi hormone có thể gây khó ngủ do ảnh hưởng đến quá trình điều chỉnh giấc ngủ và thức dậy trong cơ thể. Dưới đây là một số hormone quan trọng và cách chúng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ:

• Melatonin: Melatonin là hormone được sản xuất bởi tuyến tập trung trong não gọi là tuyến yên. Nó đóng vai trò quan trọng trong điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ và thức dậy của cơ thể. Mức melatonin tăng lên vào buổi tối và giảm xuống vào ban ngày, góp phần vào sự chuẩn bị cho giấc ngủ. Bất kỳ thay đổi nào trong cường độ hoặc lịch trình sản xuất melatonin có thể gây ra khó ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ.
• Cortisol: Cortisol là một hormone căng thẳng được tạo ra bởi tuyến thượng thận. Mức độ cortisol thường cao vào buổi sáng để giúp thức dậy và đạt đỉnh vào ban ngày, sau đó giảm dần vào buổi tối. Tuy nhiên, trong tình trạng căng thẳng hoặc rối loạn hormone, mức độ cortisol có thể tăng vào ban đêm, gây rối loạn giấc ngủ và khó ngủ.
• Hormone tăng trưởng (Growth hormone): Hormone tăng trưởng là hormone quan trọng cho sự phục hồi và tăng trưởng tế bào trong cơ thể. Nó được sản xuất nhiều nhất trong giai đoạn giấc ngủ sâu. Nếu có bất kỳ rối loạn nào liên quan đến hormone tăng trưởng, điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng và đủ giấc ngủ.

Tâm lý

Tâm lý của chúng ta có thể góp phần vào việc tạo ra một môi trường ngủ thuận lợi hoặc gây ra căng thẳng và lo lắng, làm suy giảm chất lượng giấc ngủ. Khi bạn đang gặp căng thẳng, lo lắng hoặc áp lực trong cuộc sống, điều này có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ. Tâm lý lo lắng có thể dẫn đến suy nghĩ quá mức và khó khăn trong việc thư giãn và tìm được giấc ngủ yên bình.

Các rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu, rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) và rối loạn lo âu xã hội có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Những trạng thái tâm lý này có thể làm giảm khả năng thư giãn và tạo ra một môi trường không thuận lợi cho giấc ngủ.

Ngoài ra, cảm xúc như tức giận, căng thẳng hoặc vui mừng cũng có thể gây ra sự rối loạn trong giấc ngủ. Ví dụ, cảm xúc tức giận và căng thẳng có thể làm tăng nhịp tim và cường độ hoạt động não, gây khó khăn trong việc thư giãn và ngủ.

2.2. Rối loạn giấc ngủ vì các nguyên nhân ngoại sinh

Các loại thực phẩm chứa caffeine

Caffeine là chất giúp tinh thần sảng khoái, tỉnh táo, được nhiều người sử dụng để làm việc và học tập tốt hơn. Song mặt trái của loại chất này là khả năng gây nghiện và nguy cơ gây ra rối loạn giấc ngủ.

Sử dụng quá 1 tách cà phê mỗi ngày có thể dẫn đến mất ngủ. Đặc biệt, sử dụng trà, cà phê,.. chứa caffeine vào buổi tối tăng nguy cơ gây ra mất ngủ lên nhiều lần.

Môi trường ô nhiễm, tiếng ồn

Trong trạng thái khỏe mạnh và có những giấc ngủ sâu, tiếng ồn không thực sự có thể ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của chúng ta.

Tiếng ồn chỉ có thể dẫn đến rối loạn giấc ngủ khi bên trong cơ thể đã có những nguyên nhân nội sinh gây ra chứng bệnh này, và đây chỉ là một chất xúc tác khiến việc bị rối loạn giấc ngủ đến nhanh và nghiêm trọng hơn.

Môi trường ô nhiễm được chứng minh là sát thủ hàng đầu với sức khỏe của con người. Sống trong môi trường như vậy, cơ thể dễ dàng bị tấn công hơn, và một trong số những “tên giặc” ấy chính là rối loạn giấc ngủ.

3. Tác hại của chứng rối loạn giấc ngủ đến cuộc sống của bạn

Rối loạn giấc ngủ là nguyên nhân hàng đầu gây ra lão hóa sớm. Đồng thời, việc thiếu hụt thời gian đủ để thực hiện trọn vẹn quá trình phục hồi và tái tạo tế bào của cơ thể sẽ làm suy giảm chức năng của một số cơ quan đặc biệt trong việc bài tiết, thải các loại độc tố và sản sinh các chất miễn dịch cho cơ thể.

Bên cạnh đó, rối loạn giấc ngủ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng đời sống. Ảnh hưởng đến năng lực học tập, làm việc, dẫn đến suy giảm chất lượng công việc và thu nhập. Thiếu tinh thần lạc quan và minh mẫn, người mắc rối loạn giấc ngủ thường hạn chế giao tiếp, từ đó làm suy giảm chất lượng các mối quan hệ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống tinh thần.

Chính vì những lí do trên, việc quan tâm chăm sóc cơ thể và lắng nghe những tín hiệu sớm về những bất ổn của sức khỏe là rất quan trọng. Chúng ta không nên thờ ơ với giấc ngủ. Phát hiện những triệu chứng rối loạn giấc ngủ, xác định nguyên nhân và điều trị sớm sẽ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho bạn. Goodpm chúc bạn luôn vui khỏe để đạt được thành công và hạnh phúc trong cuộc sống.